ترمز ABS (ترمز ضدقفل) و نحوه کار آن
سیستم ترمز ضد قفل یا ABS که مخفف Anti-Lock Braking System است، یکی از ویژگی‌های ایمنی مهم در بیشتر خودروهای مدرن است. هدف از طراحی و استفاده از این سیستم، جلوگیری از قفل شدن چرخ‌های خودرو هنگام ترمز گرفتن شدید است. وقتی چرخ‌ها قفل می‌شوند، خودرو دیگر قادر به چرخیدن نبوده و از این رو کنترل آن روی سطح جاده کاهش می‌یابد، مخصوصاً در شرایط لغزنده.
وقتی راننده پای خود را بر روی ترمز فشار می‌دهد، سنسورهای ABS سرعت چرخ‌ها را مداوم اندازه‌گیری می‌کنند. اگر یک یا چند چرخ شروع به کاهش سرعت ناگهانی و غیرمتعارف کنند که نشان‌دهنده شروع به قفل شدن است، سیستم کنترل ABS فعال شده و فشار هیدرولیکی را به ترمزها به صورت پالس‌دار به‌جای مداوم اعمال می‌کند. این کار باعث می‌شود که ترمزها به سرعت و به طور مکرر باز و بسته شوند، که این فرآیند به راننده اجازه می‌دهد تا همچنان کنترل بیشتری روی خودرو داشته باشد.
سیستم ABS به طور معمول شامل چهار اصلی‌ترین بخش است:
- سنسورهای سرعت چرخ: که سرعت هر یک از چرخ‌ها را اندازه‌گیری می‌کنند و هرگونه تغییر ناگهانی در آن‌ها را تشخیص می‌دهند.
- واحد کنترل الکترونیکی (ECU): که داده‌های دریافتی از سنسورها را تجزیه و تحلیل کرده و تصمیم می‌گیرد که آیا نیاز به فعال‌سازی سیستم ABS وجود دارد یا خیر.
- پمپ ترمز: این پمپ فشار هیدرولیکی مورد نیاز برای فعال‌سازی پالس‌های ترمز را فراهم می‌کند.
- شیرهای باز/بسته: که کنترل می‌کنند فشار هیدرولیکی چگونه به سیلندرهای ترمز چرخ‌ها اعمال می‌شود.
فواید استفاده از ABS عبارتند از کاهش احتمال واژگونی در هنگام ترمزگیری ناگهانی، بهبود کنترل و ثبات خودرو در شرایط اضطراری، و کمک به حفظ توانایی فرمان‌پذیری خودرو حتی هنگام ترمز گرفتن شدید. به همین دلیل، سیستم‌های ترمز ABS به عنصر استاندارد امنیتی در اغلب خودروهای جدید تبدیل شده‌اند.
کارایی ABS در سناریوهای واقعی بسیار حیاتی است. بیایید نگاهی به چگونگی کارکرد این سیستم در موقعیت‌های مختلف بیندازیم:
در شرایط رانندگی معمولی
در زمانی که خودرو با سرعت معمولی حرکت می‌کند و ضرورتی برای ترمزگیری ناگهانی احساس نمی‌شود، سیستم ABS غیرفعال است. چرخ‌های خودرو به صورت عادی می‌چرخند، و سنسورهای سرعت دائماً داده‌ها را به ECU ارسال می‌کنند، بدون آنکه نیازی به مداخله باشد.
در زمان ترمزگیری ناگهانی
وقتی راننده ناگهان ترمز می‌کشد، ممکن است چرخ‌ها سعی در قفل شدن کنند. سنسورهای ABS این کاهش ناگهانی در سرعت چرخ‌ها را تشخیص داده و این داده‌ها را به ECU ارسال می‌کنند. ECU تصمیم‌گیری می‌کند که ABS باید فعال شود و پمپ ترمز و شیرها را مدیریت می‌کند تا فشار بر ترمزها کاهش یافته و پدیده پالس‌دار رخ دهد. این کاهش و افزایش تکراری فشار اجازه می‌دهد تا چرخ‌ها بجای قفل شدن، به لغزیدن مدیریت‌شده در بین لحظات ترمز ادامه دهند.
در شرایط جاده‌های لغزنده
در شرایط جاده‌ای که لغزنده است، مانند سطوح برفی، یخ‌زده، یا خیس، سیستم ABS می‌تواند از بسیاری تصادفات جدی جلوگیری کند. کنترل ترمزها توسط ABS می‌تواند مانع از سر خوردن خودرو شده و در نتیجه به راننده اجازه می‌دهد که کنترل بهتری بر مسیر حرکت داشته باشد.
نکات تکمیلی:
- افزایش فاصله ترمز: ممکن است ABS باعث شود که فاصله ترمز کمی افزایش یابد، به‌خصوص بر روی سطوحی که اصطکاک کمی وجود دارد، زیرا ترمزگیری پالس‌دار ممکن است کمتر از فشار کامل و مداوم بر ترمزها باشد.
- عملکرد پدال ترمز: در هنگام فعال‌سازی ABS، رانندگان ممکن است یک “لرزش” یا “پالساشن” را در پدال ترمز احساس کنند، که این امر طبیعی است و نشان‌دهنده عملکرد صحیح سیستم است.
- آموزش و آگاهی: رانندگان باید در آموزش‌های رانندگی مربوط به نحوه استفاده از سیستم ترمز ABS شرکت کنند تا بتوانند به بهترین شکل از کارکردهای ایمنی آن بهره‌مند شوند.
در نهایت، ABS به شما کمک می‌کند که حتی در موقعیت‌های دشوار، خودروی خود را به شکل ایمنی کنترل کنید و از توانایی‌های کامل ترمزگیری خودرو بدون دغدغه قفل شدن چرخ‌ها استفاده نمایید.